ычкыну

ычкыну
неперех.
1) вырыва́ться/вы́рваться (из рук, толпы), высвобожда́ться/вы́свободиться (из объятий); срыва́ться/сорва́ться (с цепи, крючка, верёвки), отрыва́ться/оторва́ться (от скалы, привязи) || высвобожде́ние, срыва́ние

ишек күгәннәреннән ычкынган — дверь сорвала́сь с пе́тель

җәядән ычкынган укны тотып булмый — посл. сло́во не воробе́й, вы́летит - не пойма́ешь (букв. вы́пущенную стрелу́ не пойма́ешь)

2) отцепля́ться/отцепи́ться, расцепля́ться/расцепи́ться (о вагоне, тросе, прицепе), отстёгиваться/отстегну́ться, расстёгиваться/расстегну́ться (о пуговице, кнопке, ремне, воротнике); отка́лываться/отколо́ться, отшпи́ливаться/отшпи́литься (о булавке, банте); размыка́ться/разомкну́ться (о цепи т. п.) расходи́ться/разойти́сь (о шве); отмыка́ться/отомкну́ться (о штыке и т. п.) || отцепле́ние, отце́пка, расце́пка, расцепле́ние; отстёгивание, расстёгивание, отка́лывание, размыка́ние, расхожде́ние
3) соска́кивать/соскочи́ть, выска́кивать/вы́скочить; слета́ть/слете́ть (о часовой пружине, тапочке); сходи́ть/сойти́ (о колёсах трамвая - с рельсов, нити - со шпульки); спуска́ться/спусти́ться (о петле на чулке, перчатке, свитере и т. п.)
4) разг. прорыва́ться/прорва́ться тж. безл. || проры́в

буа ычкынган — плоти́ну прорва́ло

5) перен. освобожда́ться/освободи́ться (от цепи, сети); отде́лываться/отде́латься (от кого-чего-л.); вывёртываться/вы́вернуться, выкру́чиваться/вы́крутиться, выпу́тываться/вы́путаться (из затруднительного положения) || освобожде́ние
6) перен.; разг. сма́тываться/смота́ться, удира́ть/удра́ть, улизну́ть; махну́ть (куда-л.)

вакытында ычкыну — смота́ться во́время

җыелыштан ычкыну — улизну́ть с собра́ния

авылга ычкыну — махну́ть в дере́вню

7) уходи́ть/уйти́, ускольза́ть/ускользну́ть (о благоприятном моменте)
8) перен.; разг. слета́ть/слете́ть (с места работы), лиша́ться/лиши́ться (какой-л. должности, места работы) || лише́ние
9) перен. срыва́ться/сорва́ться, вырыва́ться/вы́рваться, слета́ть/слете́ть (с губ, уст, языка)
10) перен.; прост. тро́нуться

бик сәер сөйләшә: әллә ычкынган инде — говори́т о́чень стра́нно: мо́жет, тро́нулся

11) перен.; прост. подыха́ть/подо́хнуть; отда́ть концы́
12) в повел. ф. ычкын убира́йся! отча́ливай! прова́ливай

ычкыну моннан — ! прова́ливай отсю́да! вон отсю́да!

- ычкынып китү
- ычкынып кую
- ычкынып чыгу
- ычкынып төшү
- ычкынырга тырышу
••

ычкыну күз алдымнан! — с глаз доло́й!


Татарско-русский словарь, 56000 слов, 7400 фразеологических выражений. - Институт языка, литературы и искусства им. Г. Ибрагимова. 2007.

Игры ⚽ Нужно сделать НИР?

Полезное


Смотреть что такое "ычкыну" в других словарях:

  • ычкыну — 1. Кидерелгән, эләктерелгән, ялганган, ябыштырылган, тоткан җирдән чыгу, салыну, төшү; өзелеп, аерылып китү. Бәйләгән әйбернең күзе өзелеп сүтелә башлавы турында оекның күзе ычкынган 2. Тотылган, эләккән, бәйләнгән җирдән кинәт котылу, аралану,… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • котылу — (КОТЫЛДЫРУ) – 1. Бәләдән арыну, куркыныч, авыр хәлдән һ. б. чыгу. Тискәре гадәттән, яман эштән арыну 2. Куркынычтан сакланып калу, исән калу 3. Ычкыну, тотылган, эләккән җирдән качу 4. Көтелгән зур җәза яки күп чыгым урынына кечкенә җәза яки аз… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тәгәрәү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тәгәрләү — ф. 1. Берәр якка әйләнә әйләнә хәрәкәт итү (түгәрәк, шар сыман әйберләр тур.) күч. Бушлыкта, күктә хәрәкәт итү (ай, кояш һ. б. тур.) 2. (Тәгәрмәчләргә утыртылган арба, поезд, машина һ. б. ш.) билгеле бер юнәлештә хәрәкәт итү, бару. күч. сөйл. Бик …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тыбырчыну — Берәр нәрсәдән борчылып, ризасызланып яки берәр җиргә ашкынып, аякларны бер урында тыпырдатып тору 2. Берәр нәрсәдән яки кеше кулыннан ычкыну, котылу өчен бөтен тәне, кул аягы белән тиз тиз тәртипсез хәрәкәтләр ясау, бәргәләнү, чәбәләнү 3. күч.… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • тыпырчыну — Берәр нәрсәдән борчылып, ризасызланып яки берәр җиргә ашкынып, аякларны бер урында тыпырдатып тору 2. Берәр нәрсәдән яки кеше кулыннан ычкыну, котылу өчен бөтен тәне, кул аягы белән тиз тиз тәртипсез хәрәкәтләр ясау, бәргәләнү, чәбәләнү 3. күч.… …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • чишелү — 1. (Чишү) 2. Бәйләнгән бау, шнур, җеп кебек нәрсәләрнең очлары ычкыну, аерылу, сүтелү. Берәр бәйләнгән, төрелгән әйбер сүтелү, ачылып китү төенчек ч. 3. Төймәсеннән, каптырмасыннан һ. б. ш. ычкынып ачылу (кием салым тур) 4. Ачыклану, билгеле булу …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге

  • чыгару — 1. Нәрсәне дә булса берәр әйбернең эченнән тышка алу, тышка алып кую. Сыеклыкка батырылган берәр нәрсәне кире алу. Берәр җирдән казып яки тартып алу 2. Каян да булса берәр нәрсәне күтәреп алып чыгу, күчерү 3. Кемне дә булса берәр нәрсәнең эченнән …   Татар теленең аңлатмалы сүзлеге


Поделиться ссылкой на выделенное

Прямая ссылка:
Нажмите правой клавишей мыши и выберите «Копировать ссылку»